Ακτινίδιο: Φύτευση, κλιματικές και εδαφικές απαιτήσεις

Τα ακτινίδια είναι αναρριχώμενα φυτά που ευδοκιμούν σε εύκρατα κλίματα και σε υποτροπικές και μεσογειακές περιοχές (Νέα Ζηλανδία, Ιταλία, Χιλή, Ελλάδα και Καλιφόρνια). Όλες αυτές οι περιοχές έχουν ορισμένα κοινά χαρακτηριστικά που ευνοούν την φύτευση, ανάπτυξη και την παραγωγή ακτινιδίου: ήπιοι χειμώνες, ζεστά καλοκαίρια και επαρκείς βροχοπτώσεις.

Το ιδανικό εύρος θερμοκρασιών για την ανάπτυξη ακτινιδίων κυμαίνεται μεταξύ 14°C και 24°C. Τα φυτά μπορούν να ανεχθούν θερμοκρασίες έως 40°C, αλλά η παρατεταμένη έκθεση σε τόσο υψηλές θερμοκρασίες μπορεί να προκαλέσει θερμικό στρες και να βλάψει τους καρπούς (ηλιακό έγκαυμα, μειωμένη ποιότητα και μειωμένη μετασυλλεκτική ζωή). Από την άλλη πλευρά, τα φυτά ακτινιδίου μπορούν να αντέξουν θερμοκρασίες έως και -10°C. Ωστόσο, ακόμη και αν η θερμοκρασία φτάσει τους -1 °C μπορεί να προκληθεί ζημιά στους καρπούς. Το ακραίο ψύχος μπορεί να βλάψει τα φυτά ακτινιδίου, ιδίως εάν δεν υπάρχει χιονοκάλυψη που να μονώνει τις ρίζες (ζημιά από παγετό).

Επιλογή θέσης φύτευσης για ακτινίδια

Οι αγρότες πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τους διάφορους παράγοντες για να εξασφαλίσουν τη βέλτιστη ανάπτυξη και απόδοση της καλλιέργειάς τους και να μειώσουν όσο το δυνατόν περισσότερο τα προβλήματα και τις προκλήσεις που θα έχουν να αντιμετωπίσουν τα επόμενα 30-40 χρόνια, κατά την επιλογή της τοποθεσίας φύτευσης.

• Θα πρέπει να αποφεύγονται περιοχές με συχνά προβλήματα από παγετό ή ακραίες διακυμάνσεις της θερμοκρασίας.
• Οι τοποθεσίες με ελαφριά κλίση ευνοούν τη φυσική αποστράγγιση και είναι ιδανικές για την εγκατάσταση της καλλιέργειας ακτινιδίου. Βεβαιωθείτε ότι το χωράφι έχει καλή αποστράγγιση και ότι δεν πλημμυρίζει/κατακλύζεται. Πρέπει επίσης να αποφεύγονται τα συμπιεσμένα εδάφη.
• Τα φυτά ακτινιδίου χρειάζονται καλή έκθεση στον ήλιο για τουλάχιστον 6-8 ώρες ημερησίως για να μεγιστοποιήσουν τη φωτοσύνθεση και την παραγωγή καρπών.
• Τα ακτινίδια προτιμούν καλά στραγγιζόμενα, γόνιμα εδάφη με pH από 5,5 έως 7,0. Τα πηλώδη εδάφη είναι ιδανικά, καθώς παρέχουν καλό αερισμό και αποστράγγιση, ενώ διατηρούν αρκετή υγρασία. Αντίθετα, τα βαριά αργιλώδη εδάφη πρέπει να αποφεύγονται. Η περιεκτικότητα σε ανθρακικό ασβέστιο (CaCO₃) θα πρέπει να είναι μικρότερη από 10%- διαφορετικά, τα φυτά θα αντιμετωπίσουν σημαντικά προβλήματα (κυρίως με την πρόσληψη θρεπτικών συστατικών – ελλείψεις σιδήρου).
• Συνιστάται στους αγρότες να χρησιμοποιούν ανεμοφράκτες ή να φυτεύουν σε φυσικά προστατευμένες τοποθεσίες (όπου οι ισχυροί άνεμοι αποτελούν συχνό πρόβλημα) για να αποφύγουν την υπερβολική καταπόνηση των φυτών τους και των συστημάτων υποστύλωσης λόγω των ισχυρών ανέμων.
• Τέλος, τα ακτινίδια είναι απαιτητικά σε νερό και απαιτείται άφθονο νερό καθ’ όλη τη διάρκεια της καλλιεργητικής περιόδου για την επίτευξη υψηλών αποδόσεων και καρπών ανώτερης ποιότητας. Για το λόγο αυτό, είναι απολύτως απαραίτητο να επιλέξετε ένα χωράφι με σταθερή και επαρκή παροχή νερού (νερό καλής ποιότητας – διαβάστε περισσότερα στο άρθρο που είναι αφιερωμένο στην άρδευση ακτινιδίων). 

Προετοιμασία του εδάφους και φύτευση ακτινιδίων

Για την εγκατάσταση μιας επιτυχημένης καλλιέργειας ακτινιδίου, η σωστή προετοιμασία του εδάφους είναι απαραίτητη. Μετά την επιλογή της τοποθεσίας/του χωραφιού φύτευσης, το πρώτο βήμα είναι η λεπτομερής ανάλυση του εδάφους για τον προσδιορισμό των επιπέδων θρεπτικών συστατικών και του pH. Εάν το pH του εδάφους είναι πολύ χαμηλό, μπορείτε να ενσωματώσετε γεωργικό ασβέστη για να το αυξήσετε. Εάν είναι πολύ υψηλό, μπορείτε να προσθέσετε θείο για να μειώσετε το pH. Σε εδάφη με χαμηλότερη γονιμότητα και κακή δομή μπορεί να ενσωματωθεί κομπόστ ή καλά χωνεμένη κοπριά πριν από τη φύτευση της καλλιέργειας. Οι καλλιεργητές ακτινιδίων πραγματοποιούν βαθιά κατεργασία του εδάφους (τουλάχιστον 50 cm) για να σπάσουν τα συμπιεσμένα στρώματα του εδάφους. Αυτό ευνοεί την καλύτερη διείσδυση των ριζών και την αποστράγγιση του νερού. Σε εδάφη με προβλήματα διάβρωσης, αυτό θα πρέπει να περιορίζεται. Πριν από τη φύτευση των νεαρών φυτών ακτινιδίου, ο καθαρισμός του αγρού από τα ζιζάνια είναι σημαντικός για να δοθεί στην καλλιέργεια ένα ξεκίνημα χωρίς πίεσεις από άλλα φυτικά είδη. Συνιστάται στους γεωργούς να αρδεύουν πριν από τη φύτευση, εάν το έδαφος είναι πολύ ξηρό.

Η καλύτερη εποχή για τη φύτευση ακτινιδίων (συνήθως) είναι την άνοιξη μετά τον τελευταίο παγετό. Αυτό επιτρέπει στα φυτά να αναπτύξουν το ριζικό τους σύστημα πριν από την έναρξη της καλοκαιρινής ζέστης. Συνήθως, ως πολλαπλασιαστικό υλικό χρησιμοποιούνται μοσχεύματα σκληρού ξύλου μήκους 15-20 cm (διαβάστε σχετικά με αυτό και άλλες επιλογές στο άρθρο που είναι αφιερωμένο στον πολλαπλασιασμό των φυτών ακτινιδίου). Το πολλαπλασιαστικό υλικό μπορεί να κοστίζει περίπου 3-8 ευρώ το τεμάχιο, ανάλογα με τη χώρα και τον τύπο του πολλαπλασιαστικού υλικού που χρησιμοποιείται.

Διαδικασία και αποστάσεις φύτευσης ακτινιδίων

1. Τα μοσχεύματα σκληρού ξύλου πρέπει να φυτεύονται σε βάθος που να καλύπτει το κάτω μισό έως τα δύο τρίτα του μοσχεύματος. Συνήθως, η τρύπα φύτευσης πρέπει να έχει βάθος 20,3-25,4 cm και συνήθως πλάτος περίπου 10-15,2 cm. Βεβαιωθείτε ότι τουλάχιστον δύο κόμβοι/γονάτια (φυλλοφόροι οφθαλμοί) βρίσκονται θαμμένοι κάτω από την επιφάνεια του εδάφους, καθώς αυτοί θα αναπτύξουν ρίζες. Τα μοσχεύματα μαλακού ξύλου, τα οποία είναι πιο τρυφερά και έχουν λιγότερο ανεπτυγμένο ξυλώδη ιστό, πρέπει να φυτεύονται ρηχότερα από τα μοσχεύματα σκληρού ξύλου. Μπορείτε να τα τοποθετήσετε σε ένα λάκκιο βάθους 15,2-20,3 cm και πλάτους 7,7-10 cm (το ένα τρίτο του μοσχεύματος πρέπει να βρίσκεται κάτω από την επιφάνεια του εδάφους).
2. Οι σωστές αποστάσεις είναι ζωτικής σημασίας για τα φυτά ακτινιδίου. Συνήθως, οι αποστάσεις φύτευσης (για σύστημα μόρφωσης πέργκολας και σχήματος Τ) είναι 3-4,5 m μεταξύ των φυτών μιας σειράς και 5-6 m μεταξύ των σειρών. Σε ορισμένες περιπτώσεις, οι αποστάσεις των σειρών μπορεί να είναι μικρότερες ή μεγαλύτερες. Ωστόσο, όταν είναι μικρότερες από 4 m, μπορεί να προκύψουν προβλήματα κατά τη διέλευση του τρακτέρ από το χωράφι (π.χ. σπάσιμο κλαδιών). Ταυτόχρονα, τα πυκνά χωράφια έχουν κακό αερισμό, με αποτέλεσμα αυξημένο κίνδυνο για μυκητιακές μολύνσεις της κόμης (π.χ. Alternaria sp. και Stemphilium sp.). Oι παραγωγοί μπορούν να επιτύχουν εύρωστη ανάπτυξη και υψηλές αποδόσεις στους οπωρώνες ακτινιδίων τους, με προσεκτική επιλογή των ποικιλιών και ακολουθώντας τις βέλτιστες οδηγίες και αποστάσεις φύτευσης.
3. Συνιστάται στους αγρότες να ποτίζουν τα φυτά καλά μετά τη φύτευση για να εξασφαλίσουν τη βέλτιστη επαφή ρίζας-εδάφους.
4. Δεδομένου ότι τα ακτινίδια είναι αναρριχώμενα φυτά, είναι χρήσιμο κάποιο σύστημα υποστήριξης, όπως ένας μικρός στύλος ή ένα σκοινί,  κατά το πρώτο στάδιο της ανάπτυξης του φυτού. Αυτό βοηθά στην σωστή ανάπτυξη της αρχικής βλάστησης και διασφαλίζει ότι τα μοσχεύματα παραμένουν όρθια. Η μερική σκίαση μπορεί να είναι ευνοϊκή κατά τη διάρκειατης πιο ζεστή στιγμής της ημέρας, εάν χρειάζεται, προστατεύστε τα μοσχεύματα από ακραίες καιρικές συνθήκες, ιδίως από ισχυρούς ανέμους και άμεσο, έντονο ηλιακό φως. Δεν θα πρέπει να εφαρμόζεται κλάδεμα κατά το πρώτο έτος.

Συστήματα μόρφωσης πέργκολας: Εγκατάσταση και υποστήριξη των φυτών ακτινιδίου

Τα φυτά ακτινιδίου έχουν έντονη ανάπτυξη και μπορούν να φτάσουν πάνω από τα 6 μέτρα. Χωρίς κατάλληλη υποστύλωση τα φυτά αναπτύσσονται ανεξέλεγκτα και μπορεί να υπάρχει αλληλοσκίαση μεταξύ των κλαδιών, οδηγώντας στην παραγωγή καρπών μειωμένης ποιότητας και σε αυξημένη ευαισθησία σε ασθένειες. Ένα καλά σχεδιασμένο σύστημα πέργκολας παρέχει την απαραίτητη υποστύλωση, βελτιώνει την κυκλοφορία του αέρα και διευκολύνει το ευκολότερο κλάδεμα και τη συγκομιδή. Οι έμπειροι παραγωγοί συμβουλεύουν τους συναδέλφους τους να εγκαθιστούν το σύστημα υποστύλωσης πριν από τη φύτευση της καλλιέργειας. Υπάρχουν διάφορα συστήματα υποστύλωση όως 2 είναι ευρέως χρησιμοποιούμενα.

Τύποι συστημάτων υποστύλωση για ακτινίδια

Τα τρία πιο συχνά χρησιμοποιούμενα συστήματα είναι τα εξής:

• Πέργκολα για σύστημα μόρφωσης σχήματος T

Η Πέργκολα για σύστημα μόρφωσης σχήματος T είναι ένα από τα πιο δημοφιλή και αποτελεσματικά συστήματα για τη στήριξη των φυτών ακτινιδίου. Η ευρεία χρήση της οφείλεται στο γεγονός ότι παρέχει εξαιρετική υποστήριξη για μεγάλα φορτία καρπών και διευκολύνει την καλή κυκλοφορία του αέρα και τη διέλευση του ηλιακού φωτός εντός της κόμης των φυτών.

Το σύστημα αποτελείται από κατακόρυφους στύλους με οριζόντιες εγκάρσιες μπάρες (που σχηματίζουν σχήμα Τ) οι οποίες στηρίζουν πολλαπλά σύρματα. Οι στύλοι πρέπει να είναι ανθεκτικοί (ξύλινοι ή μεταλλικοί), ύψους τουλάχιστον 2,4 m και να τοποθετούνται σε απόσταση 4,6-6 m στις σειρές φύτευσης των φυτών. Το φυτό και το σύστημα υποστύλωσης δέχονται μεγάλη πίεση σε περιοχές με ισχυρούς ανέμους. Επομένως, είναι σημαντικό να διασφαλίσετε ότι οι στύλοι έχουν τοποθετηθεί αρκετά βαθιά (περίπου 0,6-0,9 m) και έχουν στερεωθεί καλά. Οι οριζόντιες εγκάρσιες μπάρες (πλάτους 1,2-1,8 μ.) στερεώνονται στην κορυφή κάθε στύλου. Συνήθως, χρησιμοποιούνται δύο έως τέσσερα σύρματα (γαλβανισμένα) οριζόντια μεταξύ των εγκάρσιων ράβδων που απέχουν μεταξύ τους κατακόρυφα περίπου 45,8-61 cm.

• Σύστημα μόρφωσης Πέργκολα

Το σύστημα μόρφωσης πέργκολα, γνωστή και ως κρεβατίνα (δεν είμαι 100% σίγουρος), είναι το δεύτερο πιο δημοφιλές σύστημα μόρφωσης που χρησιμοποιείται στην καλλιέργεια ακτινιδίων. Επιτρέπει τη βέλτιστη έκθεση στο ηλιακό φως και τη βέλτιστη κυκλοφορία του αέρα, ενώ διευκολύνει τη συντήρηση και τη συγκομιδή.

Δημιουργεί μια δομή που μοιάζει με στέγαστρο και επιτρέπει στα φυτά να απλώνονται οριζόντια πάνω από το ύψος της κατασκευής. Οι αρχές εγκατάστασης είναι παρόμοιες με εκείνες του συστήματος σχήματος Τ που αναφέρθηκε παραπάνω. Ωστόσο, οι στύλοι είναι λίγο ψηλότεροι (τουλάχιστον 2,7-3 m) και τοποθετούνται σε πλέγμα σε απόσταση περίπου 4,6-6 m μεταξύ τους. Μεταξύ των στύλων τοποθετούνται εγκάρσιες μπάρες για τη δημιουργία ενός πλαισίου. Στην κορυφή του πλαισίου τοποθετούνται σύρματα σε απόσταση περίπου 0,6 m μεταξύ τους, για να στηρίξουν την ανάπτυξη του φυτού.

Το σύστημα μόρφωσης single-wire και Vertical Shoot Positioning (VSP) είναι άλλα συστήματα που χρησιμοποιούνται για ακτινίδια. Ανάλογα με τη χώρα και τα υλικά που χρησιμοποιούνται, το κόστος της εγκατάστασης μπορεί να είναι περίπου 15.000-18.000 ευρώ για 10 στρέμματα.

Βέλτιστες πρακτικές για την εγκατάσταση συστημάτων υποστύλωσης 

Κατά τη δημιουργία ενός συστήματος υποστύλωσης για ακτινίδια, λάβετε υπόψη τις ακόλουθες βέλτιστες πρακτικές:

• Επιλογή υλικού:

Για να εξασφαλίσετε μεγάλη διάρκεια ζωής, χρησιμοποιήστε ανθεκτικά υλικά, όπως επεξεργασμένο ξύλο, γαλβανισμένο χάλυβα ή σκυρόδεμα για τους στύλους. Πρέπει να επιλέξετε σύρματα υψηλής αντοχής για να αντέξουν το βάρος των φυτών και των καρπών. Χρησιμοποιούνται επίσης συρματόσχοινα για να αντέχουν την πίεση από τα οριζόντια σύρματα και το βάρος των φυτών αμπέλου.

• Η σημασία της σωστής απόστασης:

Πρέπει να τοποθετήσετε κατάλληλα τους στύλους και τα σύρματα ώστε να αντέξουν την έντονη ανάπτυξη των φυτών ακτινιδίου. Η απόσταση μεταξύ των σειρών πρέπει να είναι αρκετή (3,7-4,6 m) για να επιτρέπει την πρόσβαση των μηχανημάτων και τη εύκολη συντήρηση της καλλιέργειας.

• Συντήρηση του συστήματος υποστύλωσης σε τακτά χρονικά διαστήματα:

Είναι πολύ σημαντικό να επιθεωρείτε και να σφίγγετε τακτικά τα σύρματα. Εάν χρειάζεται, μπορείτε να αντικαταστήσετε άμεσα τυχόν κατεστραμμένους στύλους και σύρματα και να λάβετε επιπλέον μέτρα για τη στήριξη της κατασκευής όταν αναμένονται ισχυροί άνεμοι (ιδίως στο τέλος του καλοκαιριού και στις αρχές του φθινοπώρου, όταν προστίθεται το επιπλέον βάρος των καρπών). 

Διαβάστε περισσότερα για το ακτινίδιο: 

11 Ενδιαφέρουσες πληροφορίες για το ακτινίδιο

Ακτινίδια: Πληροφορίες, Διατροφική Αξία & Οφέλη για την Υγεία

Πληροφορίες για τα ακτινίδια και επιλογή κατάλληλης ποικιλίας

Πολλαπλασιασμός και επικονίαση φυτών ακτινιδίου

Κλάδεμα διαμόρφωσης και κλάδεμα ακτινιδιάς

Ανάγκες σε θρεπτικά συστατικά και πρόγραμμα λίπανσης για το ακτινίδιο

Απαιτήσεις και Συστήματα Άρδευσης στην Καλλιέργεια Ακτινιδίου

Σημαντικότεροι εχθροί, ασθένειες και ζιζάνια των ακτινιδίων και πώς να τα αντιμετωπίσετε

Απόδοση, συγκομιδή και αποθήκευση ακτινιδίων

References:

• https://extension.oregonstate.edu/news/growing-vigorous-kiwi-takes-care-strong-trellis
• https://www.cloudmountainfarmcenter.org/education/grow-tips/success-with-kiwis/
• https://www.isons.com/wp-content/uploads/2016/07/Isons_Kiwi_Planting_Instructions.pdf
• https://content.libraries.wsu.edu/index.php/utils/getfile/collection/cahnrs-arch/id/499/filename/96136182432004_pnw507.pdf
• https://www.burntridgenursery.com/text/kiwigrowingguide.pdf
• https://nhb.gov.in/model-project-reports/Horticulture%20Crops/Kiwi/Kiwi1.htm
• https://megagriculture.gov.in/public/package_of_practice_kiwi.pdf
• https://www.mofga.org/resources/fruit/kiwis-2/
• https://www.jacksonsnurseries.co.uk/grow-your-own-kiwi-plant.html